فلسفه سفره هفت سین
سفره هفت سین از ارکان اصلی رسوم نوروز در بین ایرانیان است ، برخی این سفره را فقط در زمان تحویل سال جدید می چینند ولی در اکثر اوقات تا روز سیزده فروردین سفره را نگه میدارند و روز سیزده را به در کرده و سبزه را به آب می سپارند.
پیشینه هفت سین
بنا بر اطلاع مورخین تاریخچه رسم هفت سین مبهم است ولی بر اساس شواهد به دوران کهن باز نمیگردد ، در بعضی ریشه یابی ها اصل هفت سین را هفت میم دانسته اند که از هفت چین بمعنی هفت چیدنی گرفته شده است.
طبق برخی دیگر از نوشته ها عدد هفت برای ساسانیان اهمیت بسیار ویژه ای داشته و در بعضی کتب اشاره شده که ساسانیان در نوروز بر روی هفت ستون هفت دانه می کاشتند از غلات مختلف .
در شعری معاصر اشاره شده است که ریشه سنت هفت سین به دوران کیانیان باز می گردد که این سنت در آن زمان هفت شین بوده است همچون شهد و شیرو شراب و شکر ناب و شمع و شمشاد و شایه که به علت باورهای اسلامی سرکه جایگزین شراب شده و هفت سین نیز به هفت سین تغییر داده شده است که هیچ کدام از این نظرات سندیت رسمی ندارند و تنها مساله ای که مشخص است سنت هفت سین بصورت امروزی در قرن بیستم پاگرفته است.
ویژگی های هفت سین
سین هایی که بر روی سفره یا خوان گذاشته می شود باید دارای پنج ویژگی باشند:
- اسامی آنها ریشه فارسی داشته باشد
- با حرف سین آغاز شود
- گیاهی باشد
- خوراکی باشد
- نامشان ترکیبی نباشد
مفهوم سین های هفت سین
سیر
سیر نماد اهورامزدا و نشانه مبارزه با زشتی و بدی است و آن را رفع کننده چشم زخم نیز می نامند، زرتشتیان اعتقاد دارند بوی سیر دیوها را فراری میدهد.
سبزه
سبزه نماد فرشته اردیبهشت و آب های پاک است.
میتوان گفت سبزه زیباترین سین سفره هفت سین است و حس و حال سال جدید را با خود می آورد، معمولا سبزه را از گندم و یا عدس و ماش سبز می کنند .
در ایران باستان ۲۵ روز قبل از نوروز در کاخ شاهان دوازده ستون می ساختند از خشت و بر روی هرکدام یک نوع غله می کاشتند و اعتقاد داشتند اگر سبزه ها رویش خوبی داشته باشند سال پر برکتی خواهند داشت.
سیب
سیب نماد فرشته زن و بارداری و پرستاری است.
سمنو
سمنو نماد فرشته شهریور و زایش گیاهی و فراوانی خوراک است.
سنجد
سنجد نماد فرشته خرداد و دلبستگی است و عطر برگ و شکوفه هایش را محرک عشق و در نتیجه مقدمه اصلی زایندگی می دانستند.
سرکه
سرکه نماد فرشته امرداد و جاودانگی و صبر است.
سماق
سماق نماد فرشته بهمن و باران است.
سین های نادرت هفت سین
برخی از اجزای سفره نوروزی که به عنوان سین قرار میدهند ویژگی های سین را ندارند و نادرست هستند ، برای مثال :
سکه گیاهی و خوراکی نیست و همینطور کلمه ای عربی است و ریشه فارسی ندارد.
سنبل نه خوراکی است و نه فارسی است.
سیب زمینی ترکیبی است.
ساعت و سیخ گیاهی و خوراکی نیستند.
سایر اجزای سفره هفت سین
در کنار سین های سفره اجزای دیگری به عنوان زینت قرار می گیرند که هرکدام دارای مفاهیمی همچون باروری و فراوانی و ثروت می باشند، از جمله آینه ، کتاب ، شمعدان ، تخم مرغ و نان و …
سکه درون آب
برخی براین باورند که سکه نماد دارایی است و آب نماد پاکی و روشنایی است و دراین دو را در کنار هم قرار می دهند و یا سکه را روبروی آینه می گذارند برای زیاد شدن ثروت.
گندم و نان
نماد روزی، فراوانی و برکت
تخم مرغ رنگ شده
نشانه رنگارنگی نژادهای مختلف بشری و تأکید بر این که بنی‌آدم اعضای یکدیگرند
شمع
شعله نماد روشنایی جاودانه است و قرار دادن آن به تعداد اعضای خانواده بر روی سفره هفت سین برای شادی و روشنایی زندگی آنهاست.
کوزه آب
نماد درخواست باران و فراوانی آب است.
