آداب و رسوم عید نوروز
نوروز جشن آغاز سال نوی ایرانی برابر با یکم فروردین ماه و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران ایران باستان است ، این جشن مهم و کهن با آداب و رسوم متعددی همراه است که به برخی از این رسومات اشاره می نماییم.
غذاهای ویژه نوروز
یکی از متداول‌ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز پخته می‌شود، سمنو است که از جوانه گندم تهیه می‌شود. این غذا در بیشتر کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند طبخ می‌شود و حتی در برخی از کشورها، پختن این غذا با آیین‌های خاصی همراه است. برای مثال زنان و دختران در مناطق مختلف ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و … سمنو را به صورت دسته‌جمعی و گاهی اوقات در طول شب می‌پزند و درهنگام پختن آن، سرودهای مخصوصی می‌خوانند.
پختن غذاهای دیگری همچون سبزی پلو با ماهی در شب عید نزد ایرانیان ، سبزی چلو با ماهی در افغانستان، باج در تاجیکستان ، نوروز بامه در ترکمنستان ، اویقی آشار در قزاقستان و در بخارا نیزپخت انواع سمبوسه مرسوم است. به طورکلی هر منطقه ای که نوروز را جشن می گیرند غذاها و شیرینی‌های مخصوص به خود را دارد.
دید و بازدید نوروزی
دید و بازدید عید یا عید دیدنی یکی ازمهم ترین سنت‌های نوروزی است که در بیشتر کشورهایی که آن را جشن می‌گیرند، متداول است. در برخی از مناطق، یاد کردن از گذشتگان و حاضر شدن بر مزار آنان در نوروز نیز رایج است. روز نوروز با بازدید و دیدار اقوام و خویشان شروع می‌شود. این سالها معمولاً در شهرهای کوچک رفتن به آرامگاه شهدا و بازدید از خانواده شهدا نیز رسم شده است.
لباس نو
حمام رفتن و پوشیدن پوشاک نو بخشی از ضروریات روز نوروز است و معمولا افراد با لباس نو به دیدار اقوام و دوستان می‌روند بطوریکه که جملی کارری در سفرنامه اش می نویسد.
“ایرانیان در این روز لباس نو می‌پوشند. حتی اگر کسی پول هم نداشته باشد، مبلغی از دیگران قرض می‌کند و برای خود و بستگان و خانواده‌اش لباس و کفش نو تهیه می‌کند. زیرا معتقدند کسی که سال نو را با لباس کهنه آغاز کند، از خوشی‌های تازه سال جدید بی‌بهره خواهد ماند. از دیگر مراسم عید نوروز، یکی هم آماده کردن انواع غذاهای لذیذ در خانه‌ها و پذیرایی گرم از دوستان و آشنایان است.»
مسابقات ورشی نوروزی
برگزاری مسابقات ورزشی یکی دیگر از آیین‌هایی است که در برخی از کشورها به مناسبت نوروز برگزار می‌شود. در ترکمنستان، مردان و زنان ترکمن، بازیها و سرگرمی‌های ویژه‌ای از جمله سوارکاری، کشتی و شطرنج برگزار می‌کنند. برپایی جنگ خروس و شاخ‌زنی قوچ‌ها از دیگر مراسمی است که در ترکمنستان برگزار می‌شود
نوروزخوانی
نوروز خوانی یا بهار خوانی یا نوروزی، گونه‌ای از آواز خوانی است که در گذشته در ایران رواج داشته‌است. در حال حاضر رواج این گونه آواز خوانی بیشتر در استان‌های مازندران و گیلان است.
در این مراسم افرادی که به آنها نوروز خوان گفته می‌شود، پیش از آغاز فصل بهار، به صورت دوره‌گردی به شهرها و روستاهای مختلف می‌روند و اشعاری در مدح بهار می‌خوانند که این اشعار بیشتر به زبان‌های طبری و زبان گیلکی آن هم بصورت ترجیع بند توسط یک یا چند شخص خوانده می‌شود.
طبیعت گردی و سیزده بدر
مردم ایران در روز ۱۳ فروردین، به مکان‌های طبیعی مانند پارک‌ها، باغ‌ها، جنگل‌ها و مناطق خارج از شهر می‌روند که این مراسم سیزده‌به‌در نام دارد که با رسومات جالبی همچون گره زدن سبزه همراه است. مراسم سیزده به در در مناطق غربی افغانستان، ازجمله شهر هرات نیز برگزار می‌شود و با وجودی که روز سیزدهم فروردین در کشور افغانستان جزو تعطیلات رسمی نیست، اما مردم این مناطق برای گردش در طبیعت، عملاً کسب و کار خود را تعطیل می‌کنند. مردم این منطقه، همچنین اولین چهارشنبه سال را نیز با گردش در طبیعت سپری می‌کنند. علاوه بر این، ساکنان کابل، در طول دو هفته اول سال جدید، برای گردش به همراه خانواده به مناطقی که در آنها گل ارغوان می‌روید، می‌روند.
